با گسترش جوامع و بزرگتر شدن شهرها، بشر با معضل ترافیک و حمل و نقل مواجه شد. از این رو کارخانه های اتومبیل سازی پدیدار گشت و سیل خودروها به بازار روانه گردید. شهرداری ها برای عبور و مرور این ساخت بشر (صندلی متحرک)، خیابان ها را وسیع تر و اقدام به ساخت پل ها و بزرگ راه های بیشتری نمودند. جاده های بین شهری وسیع تر شد و خلاصه همه چیز برای افزایش عبور و مرور خودروها به تکاپو افتاد.
اولین اتومبیل در سال 1886 میلادی توسط کارل بنز در شهر مانهایم کشور آلمان ساخته شد. این اتومبیل که از یک موتور درون سوز با سوخت مایع گازولین و تک سیلندر بود می توانست با سرعت تقریباً 10 کیلومتر در ساعت حرکت کند. پس از آن در کشورهای آمریکا و سایر کشورهای اروپایی، افراد دیگر اقدام به ساخت اتومبیل های دیگری نمودند. این صنعت از سال 1886 میلادی تا کنون رشد بسیاری داشته به طوری که می توان گفت طبق برآورد 2022 ، روزانه حدود 200 هزار اتومبیل در جهان ساخته می شود و در سال بین 80 تا 100 میلیون می رسد. امروزه بیش از صدها شرکت خودروسازی در جهان وجود دارد و چین بزرگترین تولید کننده خودرو در جهان است. گروه Volkswagen یکی از بزرگترین هلدینگ های خودروساز در جهان است که در ولفسبورگ آلمان واقع شده. آلمان یکی از با کیفیت ترین تولید کننده های خودرو در جهان است. در ایران تخمین زده می شود بین 12 تا 14 میلیون خودرو وجود داشته باشد. این مقدار خودرو هنوز برای جمعیت کشور کافی نیست اماّ با این وجود فضاهای شهری، ظرفیت کافی برای پارک این میزان خودرو را ندارد و فضای محل پارک امروزه در همه کشورها یک معضل و چالش بزرگ برای جوامع است.
با پیدایش دوران صنعتی شهری و توسعه زیرساخت های شهری، اولین پارکینگ های عمومی در مراکز شهری تاسیس شدند. این پارکینگ ها در ابتدا به شیوه ساده و اولیه اداره می شدند امّا با پیشرفت فناوری و ایجاد سیستم‌های هوشمند پارکینگ، مدیریت پارکینگ‌ها بهبود یافت و در حال ارقاء می باشد.در دهه‌های اخیر، با توجه به مشکلات محیط زیست و ترافیک شهری، ایجاد فضاهای پارکینگ هوشمند و پایدار توسط شهرداری‌ها مورد توجه قرار گرفته است. این شامل استفاده از فناوری‌های نوین برای کاهش اثرات منفی ترافیک و آلودگی هوا می‌شود.
به طور کلی، تاریخچه پیدایش پارکینگ عمومی در جهان به همراه توسعه شهرها، نیازهای اجتماعی و فناوری‌های جدید، به تدریج شکل گرفته و تکامل یافته است.
در این میان علاوه بر دولت و شهرداری ها، برخی از سازمان ها و افراد حقیقی نیز اقدام به تاسیس پارکینگ های عمومی نموده اند. پارکینگ ها علاوه بر فرآهم نمودن فضای پارک در دسترس ، امنیت خودرو را نیز تامین می نماید. در مقابل این خدمت مبلغی بابت کرایه پارکینگ از صاحب وسیله نقلیه دریافت می شود.
اداره کردن پارکینگ ها معمولا به وجود نیروهای انسانی نیازمند است. مدیر و کارگران مسئول نظم و کنترل و چیدمان و جابجایی و امنیت می باشند و این افراد معمولا در بسیاری از پارکینگ های شبانه روزی به صورت شیفتی کار می کنند. وجود نیروی انسانی همیشه بروز خطا و چالش های خاص خود را در پی داشته. این مساله در پارکینگ های غیر مکانیزه نیز به شدت وجود دارد و در بسیاری موارد عملکرد ناشیانه و غیر حرفه ای پرسنل باعث بوجود آمدن تنش میان خودرو ها و کارمندان در پارکینگ ها می شود. همچنین تغییر دائمی نیروی انسانی و نیاز به آموزش امری است که زمان بر و هزینه بر است. افزایش اشتباهات ماموران و اپراتورهای پارکینگ با افزایش میزان ساعات کار و خستگی آنها، گاهاً زمینه را برای سودجویان و امنیت خودروها را می تواند در مخاطره قرار دهد. همچنین سوء استفاده از موقعیت توسط برخی کارمندان پارکینگ، منجر به ایجاد حاشیه ها و مسائل حقوقی و قضایی خواهد شد که مدیران را به دردسر خواهد انداخت.
استفاده از نیروهای جوان، کم تجربگی و حواشی را به دنبال خواهد داشت و استفاده از نیروهای بازنشسته نیز خستگی زودرس و بروز خطا را در پی دارد. به همین خاطر استفاده از تجهیزات الکترونیکی جهت هوشمند سازی پارکینگ ها امری بسیار لازم و ضروری می باشد.
هوشمند سازی الزاماً به معنی حذف نیروی انسانی نیست. ممکن است در مقطعی تعدیل نیرو وجود داشته باشد امّا حقیقتاً هوشمندسازی برای کمک به نیروی انسانی در جهت اداره بهتر پارکینگ ها می باشد. هوشمندسازی دارای درجات و سطوح مختلف است که بنا به نیاز می توان یک پارکینگ را در سطح لازم خودش هوشمند کرد. در حال حاضر در توکیو، نیویورک، دبی و سنگاپور ، رباتیک پارکینگ هایی وجود دارند که به صورت 100% مکانیزه بوده و هیچ نیروی انسانی در آن دخالت ندارد. در این پارکینگ ها، خودروها توسط ربات هایی مکانیکی به طبقه مشخص منتقل و در محل پیش بینی شده قرارداده می شوند. در برج های تجاری دوقلوی دبی، نمونه ای از این نوع پارکینگ تمام مکانیزه در 9 طبقه با ظرفیت 1191 خودرو وجود دارد. در این نوع پارکینگ، خودرو پس از ورود به ترمینال بر روی پالت متحرک (Pallete Shuttel) قرار می گیرد. پالت یک سکوی فولادی با شیارهایی است که در ترمینال قرار دارد. وسیله نقلیه بر روی پالت رانده شده و برای ذخیره سازی قرار می گیرد. شیارها به موقعیت سریع خودرو و افزایش سرعت پارک کمک می کنند. خودرو همیشه روی پالت باقی می ماند و هیچ اتومبیلی هرگز وسیله نقلیه را لمس نمی کند. علاوه بر این، پالت هر گونه زباله یا روان آب (روغن، نمک، ذوب برف، آب و غیره) را از خودرو می گیرد. پالت توسط حامل رباتیک به طبقه مورد نظر منتقل می شود و در مکان مشخص پارک می شود. حامل ها همیشه در حال نقل و انتقال پالت ها بین ترمینال و فضاهای پارک هستند. کلیه قسمت های ابن فرآیند توسط نرم افزار و سخت افزار های واسط کنترل می شوند. پرداخت به صورت الکترونیکی و آنلاین انجام می شود.
پارکینگ ها بر اساس محل قرار گیری و نوع کاربری متفاوت هستند. مثلا نوع پارکینگ در مراکز خرید و تفریحی ممکن است با پارکینگ یک دانشگاه یا مجتمع مسکونی متفاوت باشد. ولی به طور کلی پارکینگ ها را می توان از نظر شکل فیزیکی به پارکینگ های یک سطحی و چند سطحی مجزا کرد.
پارکینگ های چند سطحی یا طبقاتی از لحاظ اتوماسیون به پارکینگ های رباتیک و غیر رباتیک تقسیم می شوند. در پارکینگ های چند سطحی رباتیک، خودرو بر روی صفحه مخصوص (پالت فولادی) قرار می گیرد و قفل می شود و توسط رباط به محل مورد نظر حمل می گردد. در پارکینگ های غیر رباتیک، راننده شخصاً خودرو را در محل مورد نظر پارک می کند.
پارکینگ های طبقاتی رباتیک، نسل جدید تکنولوژی پارکینگ می باشد که در کشورهای پیشرفته در حال احداث و استفاده می باشد. این نسل از پارکینگ ها تمام اتوماتیک بوده و مسائل و مشکلات پارکینگ های نسل قبلی را ندارد. امنیت داخل و خارج خودرو کاملاً تضمین می شود. مشکلاتی چون یافتن محل پارک و سرگردانی در پارکینگ وجود ندارد. آلودگی های صوتی و کربنی بسیار کمتر خواهد بود. طبیعتاً این چنین پروژه هایی هزینه اجرایی و نگهداری بسیار بالاتری خواهد داشت امّا مزایای آن بازگشت سرمایه را تامین می کند.
پارکینگ های یک سطحی معمولاً سطح بالایی از اتوماسیون نخواهند داشت. این پارکینگ ها صرفاً با بکارگیری تجهیزاتی مانند راه بند، سیستم کامپیوتری و نرم افزار، چراغ های راهنمایی، دوربین های نظارتی، تابلوهای اطلاع رسان و هشدار دهنده و از این قبیل تجهیزات به اداره پارکینگ می پردازند. هر چند در این گونه از پارکینگ ها می توان سطح استفاده از تجهیزات الکترونیکی را بالا برد ولی به دلایل بسیاری از جمله فرهنگی، به طور کامل نمی توان نیروی انسانی را حذف کرد. امّا پارکینگ مکانیزه به روند اداره و کنترل پارکینگ بسیار کمک می کند. به عنوان مثال نصب دوربین های نظارتی و پلاک خوان در گیت های ورودی و خروجی و همینطور نصب راه بند در گیت خروجی می تواند به میزان زیادی در بهبود کنترل و افزایش امنیت پارکینک در مقابل سرقت کمک کند. به همین شکل پرداخت الکترونیکی هزینه پارک خودرو توسط راننده می تواند بدون دخالت اپراتور انجام شود. در این موارد اپراتور می تواند صرفاً در نقش یک ناظر حضور داشته باشد و در صورت لازم وارد عمل شود.
تجهیراتی که برای مدیریت یک پارکینگ غیر رباتیک می تواند استفاده بشود عبارتند از:
1. کامپیوتر و نرم افزار مدیریت پارکینگ : جهت کنترل گیت و راه بندها، پرداخت الکترونیک، اطلاع رسانی، صدور کارت یا توکن ورود به پارکینگ، پلاک خوانی، محاسبه کرایه پارکینگ، مجوز خروج، گزارشات مدیریتی، سامانه پیامک، رزرو محل پارک و سایر موارد.
2. راه بند یا گیت : در ورودی و خروجی پارکینگ ها نصب شده و به سیستم کامپیوتری مدیریت پارکینگ جهت اجازه ورود و خروج وسایل نقلیه، وصل می شود.
3. دوربین های پلاک خوان : قابل نصب در ورودی و خروجی جهت شناسایی و تشخیص پلاک برای ثبت آن در بانک اطلاعاتی و تایید خروج خودرو
4. کارت های هوشمند : توکن یا کارت هوشمند برای آورنده خودرو و ثبت زمان ورود و خروج. به جای کارت هوشمند از کارت های بارکد یا قبض پرینت شده ورود می توان استفاده کرد. در برخی پارکینگ ها می توان با نصب کلید فشاری در محل ورودی پارکینگ، امکان چاپ و دریافت فیش ورود به پارکینگ را توسط راننده محیا کرد و به این ترتیب یک نیروی انسانی در گیت ورود را حذف نمود.
5. تابلوهای اطلاع رسان مانند تابلوی نمایشگر قیمت برای پارکینگ هایی که اپراتور اقدام به دریافت هزینه می کند. این تابلو جلو سوء استفاده احتمالی اپراتور را می گیرد. در صورتی که امکان پرداخت توسط مالک خودرو فراهم شده باشد، نیازی به این تابلو نمایشگر نمی باشد. تابلوهای نمایش دهنده ظرفیت باقیمانده پارکینگ نیز میتواند به عنوان بخشی از اتوماسیون به پارکینگ اضافه شود. در داخل پارکینگ نیز تابلوهای ظرفیت باقیمانده طبقات نیز میتواند وجود داشته باشد.
6. سنسورهای علامت دهنده : سنسورهای اولتراسونیک برای تشخیص خودرو در محل پارک ساخته شده که فضای خالی را با رنگ سبز و اشغال بودن فضای پارک را با رنگ قرمز نشان می دهد. این نوع سنسورها برای پارکینگ های بزرگ بسیار کمک کننده می باشد.
هر چقدر که سطح اتوماسیون یک پارکینگ بالاتر باشد، کنترل آن بهتر و خطای پایین تری خواهد داشت و نیروی انسانی کمتری نیاز خواهد بود.
سیستم مدیریت پارکینگ سمپا با ده ها اجرای موفق در کشور و تعدادی کشورهای همسایه توانسته است یکی از برندهای موفق پارکینگ در ایران باشد. تیم مهندسی الکترونیک پیوند درخواست هایی مبنی بر ارائه پکیج های پارکینگ سفارشی را می پذیرد.
